معنی شعر لطف تو (نیایش فارسی دوازدهم)

شعر نیایش الهی سینه ای ده آتش افروز را خوانده‌اید؟ قرار است در این مقاله، با تمام جزئیات این بخش مهم کتاب فارسی 3 آشنا شویم. این مقاله بهترین منبع برای یادگیری شعر لطف تو در امتحان نهایی فارسی دوازدهم است.

آموزش، فقط محدود به چارچوب کلاس نیست. ما در سایت فارسی ۱۰۰ زمینه‌ای برای بهره‌گیری دانش‌آموزان از آموزش رایگان و همیشگی فراهم کرده‌ایم.

در این پست آموزشی، شرح و معنی شعر الهی سینه ای ده آتش افروز، نیایش فارسی دوازدهم (فارسی 3) توسط دکتر سید علی هاشمی به شما ارائه می‌شود.

معنی کلمات شعر لطف تو

افسرده: بی بهره از معنویت، بی ذوق و حال. جبین: پیشانی. روایی: ارزش، اعتبار.

معنی نیایش فارسی دوازدهم + نکات شعر لطف تو

الهی سینه‌ای ده آتش افروز / در آن سینه دلی وآن دل همه سوز

***

آتش افروز: آتش افروزنده. سوز: داغ، درد.

معنی: خداوندا، وجودی سرشار از عشق به من ارزانی بدار و در آن دلی جای بده که سراسر سوز عشق داشته باشد.

نکات: الهی: منادا. فعل «باشد» از آخر مصراع دوم به قرینه معنوی حذف شده است. سینه: مجاز از وجود. آتش: استعاره از عشق. آتش افروز: کنایه از سرشار از عشق. سینه، دل: واژه آرایی، تناسب. سوز: استعاره از عشق. مفهوم: مرا عاشق کن.

***

هر آن دل را که سوزی نیست، دل نیست / دل افسرده غیر از آب و گل نیست

***

افسرده: غمگین، بی‌ذوق.

معنی: هر دلی که سوز عشق ندارد، به راستی دل نیست؛ زیرا دل تهی از عشق؛ فقط آب و گل (جسم بی روح) است.

نکات: سوز: استعاره از عشق یا اندوه عشق. افسرده: ایهام تضاد دارد: ۱- افسرده و بی حال ۲- یخ زده و منجمد (با توجه به «سوز»). واج آرایی: صامت «س». آب و گل: مجاز از جسم. نیست، دل: واژه آرایی. دل، گل: جناس ناهمسان. مفهوم: ارزش دل به عشق است.

***

کرامت کن درونی دَردپَرورد / دلی در وی درون درد و برون درد

***

کرامت کن: ببخش. دَردپرورد: پرورده و به وجودآمده از درد.  

معنی: درون و دلی به من ببخش که هر لحظه درد عشق مرا زیادتر کند و مرا عاشق تر سازد و در درونم، دلی جای بده که سرشار از درد عشق باشد.

نکات: دردپرورد: کنایه از عاشق. درون، برون: تضاد؛ جناس؛ مجاز از همه و سراسر. واج آرایی:«ر»، «ن»، «د». درون، درد: واژه آرایی. مفهوم: درخواست درد عشق کردن.

***

به سوزی ده کلامم را روایی / کز آن گرمی کند آتش گدایی

***

روایی: ارزش، اعتبار.

معنی: با سوز عشق به سخنم ارزش و اعتبار بده، آن گونه عشقی که از آتش هم سوزنده تر باشد و آتش از آن گرمی را گدایی کند.

نکات: سوز: استعاره از عشق. گدایی کردن آتش: جانبخشی، اغراق. آتش، سوز، گرمی: تناسب. آتش از آن گرمی را گدایی کند: کنایه از اینکه عشقی که بسیار سوزناک و با سوزوگداز است. مفهوم: درخواست عشق سوزناک.

***

دلم را داغ عشقی بر جبین نه / زبانم را بیانی آتشین ده

***

جبین: پیشانی. نِه: قرار بده.

معنی: مرا عاشق همیشگی خود کن و زبانم را به برکت سوز و گداز عشق، گیرایی و جذابیت ارزانی بدار.

نکات: را در «دلم را…»: فک اضافه؛ جبین دلم. را در «زبانم را»: حرف اضافه به معنای «به». جبین دلم: اضافه استعاری، جانبخشی. داغ عشق: اضافه تشبیهی. داغ نهادن: نشان کردن؛ بنده‌ها و برده‌ها را داغ می‌نهادند تا با آن نشان شناخته شوند. زبان: مجاز از خود سخنور یا سخن. بیانی آتشین: کنایه از سخن گیرا و اثرگذار، حس‌آمیزی. نه، ده: جناس. دل، جبین، زبان: تناسب. مصراع اول: کنایه از اینکه مرا عاشق همیشگی و جاودانی خود کن. مرا بندۀ همیشگی خود ساز. داغ: ایهام تناسب (۱- سوزان ۲- نشان). مفهوم: درخواست عشق از خدا.

***

ندارد راه فکرم روشنایی / ز لطفت پرتوی دارم گدایی

***

پرتو: فروغ، روشنایی. لطف: عنایت، توجه.

معنی: خداوندا، اندیشه ام در تاریکی است؛ از مهربانی و لطف تو فروغ دانش را درخواست می‌کنم.

نکات: راه فکر: اضافه تشبیهی. نداشتن روشنایی: کنایه از گمراه بودن. پرتو لطف: استعاره مکنیه. واج آرایی: «ر». مفهوم: یاری از حق برای یافتن راه درست

***

اگر لطف تو نَبوَد پرتوانداز / کجا فکر و کجا گنجینۀ راز؟

***

پرتوانداز: روشنگر.

معنی: اگر لطف تو به داد ما نرسد و از نور خود دل ما را روشن نگردانی، دیگر اندیشه ما نمی‌تواند به رازهای آفرینش پی ببرد.

نکات: پرسش انکاری. لطف … پرتوانداز: استعاره پنهان؛ لطف تو همچون چراغ پرتو دارد.  گنجینه راز: اضافه تشبیهی. واژه آرایی: کجا. مفهوم: لطف الهی راهگشای ما در زندگی است.

***

به راه این امید پیچ در پیچ / مرا لطف تو می‌باید، دگر هیچ

وحشی بافقی

***

به، در «به راه …»: به معنای در.  راه: منظور راه عشق است. می‌باید: لازم است.

معنی: در این راه سخت عشق، تنها به لطف و عنایت تو نیازمندم تا آن را به پایان برم و به عشق راستین برسم.

نکات: راه پیچ در پیچ: کنایه از راه دشوار. پیچ، هیچ: جناس. واج آرایی: «چ». مفهوم: چشم داشت به لطف خداوند.

کلیات نیایش فارسی دوازدهم

قالب شعر: مثنوی. نوع ادبی: غنایی. وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (ویژه رشته علوم انسانی).

چند نکته تکمیلی شعر لطف تو

ما در این مقاله، به بررسی معنی شعر لطف تو، نیایش فارسی دوازدهم پرداختیم و متن کامل مندرج در کتاب را آوردیم. برای دریافت متن کامل کتاب فارسی می‌توانید به سایت دفتر تالیف کتاب‌های فارسی مراجعه کنید. همچنین می‌توانید دیوان وحشی بافقی را مطالعه کنید. البته من از شما می‌خواهم که بعد از خواندن مقاله معنی نیایش فارسی دوازدهم، به سراغ مطالعه این اشعار بروید.

همچنین ما، علاوه بر معنی شعر الهی سینه ای ده آتش افروز فارسی دوازدهم، شرح و معنی درس‌های دیگر کتاب فارسی دوازدهم را در سایت فارسی 100 قرار داده‌ایم. برای مطالعه مقاله‌های مرتبط با پایه دوازدهم سایت فارسی 100به دانشنامه مقاله های پایه دوازدهم مراجعه کنید.